2019 жылы Александр Полоротов бизнес серіктесімен бірге Qlik Sense (талдау және деректерді басқару) халықаралық платформасында бизнес сараптау қызметтерін ұсынатын компанияны ашты. Компанияның штатта 23 қызметкері бар, олар қашықтан немесе келісімшарт мерзімінде клиенттің кеңсесінде жұмыс істейді. Банктер, ритейлерлер және мемлекеттік сектор бизнесті сараптау құралдарын енгізу үшін оларға жүгінеді. 

Бизнесті сараптауға келгенге дейін Александр IT білімін алып, уеб-сайттар, уеб-қызметтер және дерекқорлар әзірледі, бірақ уақыт өте ол код жазудан гөрі IT-өнімдерін жасауды және дамытуды ұнататынын түсінді.

«Компанияны құру кезеңінде тек миымды салдым. Біз бүкіл әлем бойынша 50 000-ға жуық тұтынушылары бар Qlik сатушысының іскерлік интеллект технологиясын енгізуге ден қойдық. Бұл платформаны жергілікті компаниялар да, мысалы, «Қазақтелеком» да, жаһандық компаниялар да пайдаланады: IKEA, BMW және тағы басқалары. Осыған сүйене отырып, Qlik бізге басқа да компанияларға жол ашатынын түсіндік. Классикалық стартап емеспіз және бірден нәтижесін көре бастадық», – дейді Александр Полоротов.

Клиенттің қажетін өтеу және тегін жарнама

Qlik технологиясымен жұмыс істей отырып, Александр клиенттердің есеп берудегі өзгерістерді бақылаудың жоқтығына шағымданатынын байқады. Көптеген пайдаланушыда күнделікті жұмыс істейтін Excel-файлы бар делік: олар бағандар мен ұяшықтарды қосады, белсенді тұтынушыларды есептеу формуласын өзгертеді. Бір кездері өзгерістердің көптігі сонша – оларды бақылау қиын болып кетеді. 

Қатенің қай жерде және қашан жіберілгенін анықтау үшін көп уақыт кетуі мүмкін. Сондықтан есептің дұрыс нұсқасына жылдам оралуға мүмкіндік беретін құрал қажет болды. Қиындық көптеген әзірлеуші қолданатын Git нұсқасын басқару жүйесі Qlik платформасымен біріктірілмеді. 

«Qlik-тегі барлық әзірлеме браузерде орындалады және дашбордтар сонда құрастырылады. Сондықтан біз орнату үшін бір ғана клик қажет болатын тегін шолғыш кеңейтімін жасауды шештік. Содан кейін пайдаланушыдан Git нұсқасын басқару жүйесіне кілтті енгізуді ғана сұрадық. Негізі, біз тек екі клик арқылы көп мәселені шештік, оны бізге дейін ешкім жасамаған», – дейді Александр.

Әзірлеушілер компанияда MVP тестілеуден кейін Qlik платформасының тұтынушыларының өнімін дамыту туралы ойлады. Александр Git кеңейтімі бар Qlik қолданбасын қосу әдісі туралы ағылшын тілінде тамаша сараптама мақала жазды. Автор оны Medium.com және Linkedin сайттарында жариялады, онда ол ең мықты Qlik әзірлеушілерін тегтеген. Нәтижесінде мақала мен пост Qlik қауымдастығында танымал болды, оның мүшелері кеңейтімді орнатуды бастады. 

«Пост пен мақаладан кейін әлемнің түкпір-түкпірінен орнату басталғанын көрдік. Бүгінгі таңда бізде 40 елден 1800-ден астам белсенді пайдаланушы бар. Біздің тар нишамыз үшін бұл – жақсы көрсеткіш. Содан кейін басқа мақалалар мен посттар сериясын жарияладым, онда өнім бойынша тәжірибесін бөлісу үшін біздің алғашқы қолданушыларды тегтедім. Содан кейін коммьюнитиді Slack-те біріктірдік және тегін үлгіде жұмыс істейтін өніміміз Gitoqlok деп аталды. АҚШ-та, Бразилияда және Германияда ең үлкен қауымдастығымыз құрылды», – дейді Александр.

АҚШ-қа венчурлық инвестицияларсыз өнімді экспорттау 

Орнату санымен қатар танымалдық та артты, бірақ бұл көп ақша әкелмеді. Бірақ Александр 1999 жылдан бері IBM үшін модульдер жасап келе жатқан америкалық Motio компаниясынан хат алғаннан кейін жағдай өзгерді. 

«2021 жылы онлайн келіссөздерден кейін біз өнімді біріктіруді жаптық. Америкалықтар Gitoqlok құқығын сатып алып, әзірлеуді, өнімді басқаруды қаржыландырды, біз сатылымның бір пайызын аламыз. Яғни, біз өнімді Қазақстанда әзірлеп, басқарамыз, бірақ олардың брендімен», – деп түсіндірді Александр. 

Жақында АҚШ-қа сапарында Александр америкалық серіктестерімен ынтымақтастықты кеңейту және Қазақстанда даму орталығын ашу туралы келісті. Сондықтан бүгінде компания еліміздегі штатты көбейтіп жатыр. Бұл ретте Александр мен оның бизнес серіктесінің венчурлық капиталды тарту тәжірибесі болмаған. 

«Стартаптың шығынды азайту үшін венчурлық капиталдан ақша жинап, оны не үшін елдің бәріне жариялап, не үшін тойлап жатқанын түсінбеймін. Мен үшін венчурлық капитал –қарыз. Өнім нарығына сәйкес келетін product-market fit өнімді масштабтау үшін «қарыз» алуға дайынмын, бірақ оны уақытынан бұрын жасайтындарды түсінбеймін», – дейді Александр. 

Gitoqlok жағдайында АҚШ-тан кеңсе қажет емес, бірақ бизнес-серіктестермен ынтымақтастық жеке кездесулерсіз болмайды. 

«Біз Zoom және Meet қоңыраулары заманында өмір сүріп жатқанымызға қарамастан, офлайн режимінде байланыста болуға дайын адамдарға көбірек сенетін буынмен араласуымыз керек. Бәлкім, болашақта Қазақстан Республикасындағы даму орталығы бар америкалық компания ретінде жүйелі түрде тарала бастасақ, бізге АҚШ-та заңды тұлға керек шығар. Бірақ бұл әлі жоспарда», – дейді Александр. 

Аудармадағы қиындықтар және масштабтау бойынша ұсыныстар 

Қазақстандық компанияның алдында тұрған бірінші мәселе мәміле бойынша құжаттарға қол қою кезінде Америка заңдарын білуге ​​қатысты болды. АҚШ-тан келген серіктестер ағылшын тілінде көптеген заң терминдері бар келісім жобасын жіберген, сондықтан Америка құқығын жақсы білетін заңгер қажет болды.

«Astana Hub резиденті ретінде технопарктен көмек сұрадық, олар бізге жәрдемдесті. Мысалы, заңгер мәміле жасалғаннан кейін біздің компания жұмысын тоқтатуы керек деген тармақты көрді. Олардың адвокаты бізге қосылу үлгісін жібергені белгілі болды, бірақ біз тек өнімді сатып алуды жоспарлаған едік», – дейді Александр. 

Өнімнің ерекшеліктеріне байланысты Gitoqlok компаниясының халықаралық нарықтарға шығу тәжірибесін әмбебап деп атауға болмайды, бірақ кейбір шешім кез келген шағын нишаға пайдалы болуы мүмкін. Мысалы, сіз оффер жасай алатын үлкен клиент базасы бар үлкен платформа үшін өзіңіздің модуліңізді жасаңыз. Бұл венчурлық капиталды қажет етпейді. Дәл осы жағдай лидогенерациялау тәсіліне немесе нишалық сарапшылар ретінде белгіленген сараптамалық контентті жасауға қатысты.

 «Ағылшын тілінде сараптамалық контентті жасау уақытты қажет етеді, бірақ сіз кері байланыс аласыз және тіпті өнім жасауға болатыны туралы идея аласыз. Жаһандық инфляция мен жергілікті мамандардың қымбаттығына байланысты қазіргі жағдайда компаниялар қажет сараптаманы шетелде сатып алу арқылы шығындарды азайту мүмкіндіктерін іздейді», – деп түйіндеді Александр.